Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Χρηματοδότησης Horizon Europe 2021-2027

Στο πλαίσιο της ευρύτερης ενημέρωσης που παρέχει η ΑΥΤΟΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ προς τους δημιουργούς και τους χρήστες, σχετικά με τον Πολιτιστικό και Δημιουργικό Τομέα, την ισχυρή παραγωγική του δύναμη και τη συμβολή του στην οικονομία και την κοινωνική συνοχή, καθώς και τις ευκαιρίες οικονομικής ενίσχυσης για τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον χώρο, παρουσιάζονται εδώ η ταυτότητα, οι στόχοι, ο προϋπολογισμός, καθώς άλλο ενημερωτικό υλικό, όσον αφορά ειδικότερα το ευρωπαϊκό πρόγραμμα χρηματοδότησης Horizon Europe 2021-2027.

Πλαίσιο - Ιστορικό:

Στις 17 Δεκεμβρίου 2020, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε το νέο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ) 2021-2027 ύψους €1074,3 δις. Λόγω των σοβαρών επιπτώσεων της πανδημίας στην κοινωνία και την οικονομία, το ΠΔΠ θα ενισχθεί επιπλέον με €750 δις. από το πρόγραμμα NEXT GENERATION (NGEU) για την επανάκαμψη της Ευρώπης, αυξάνοντας τον συνολικό προϋπολογισμό σε €1,8 τρις. για την επόμενη 7ετία.

Επίσης, τα Κράτη-Μέλη μπορούν να αξιοποιήσουν νέους μηχανισμούς οικονομικής ενίσχυσης, όπως είναι το ReactEU, ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το RescEU και το SURE, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης. Η αξιοποίηση των μηχανισμών στήριξης προς όφελος του πολιτιστικού και δημιουργικού τομέα, μέσα από τα εθνικά στρατηγικά σχέδια ανάκαμψης, εξαρτάται από τη βούληση και τη στρατηγική που θα χαράξουν οι εθνικές κυβερνήσεις. Η σύσταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προς τα Κράτη Μέλη παραμένει στο να δεσμεύσουν συγκεκριμένο ποσοστό τουλάχιστον 2% για τον Πολιτισμό από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Επιπλέον, για την επόμενη 7ετία, παρέχεται μία νέα γενιά χρηματοδοτικών προγραμμάτων που εντάσσονται στο ΠΔΠ 2021-2027, προσβάσιμα στον πολιτιστικό και δημιουργικό τομέα. Τα προγράμματα αυτά απευθύνονται σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον χώρο του Πολιτισμού, όπως εταιρίες διοργάνωσης συναυλιών, θέατρα, μουσικές σκηνές, μικρές & μικρομεσαίες επιχειρήσεις δημιουργών / καλλιτεχνών κ.ά., οι οποίες μπορούν να αναζητήσουν χρηματοδότηση για τη δραστηριότητά τους και να υποβάλουν αίτηση συμμετοχής στα προγράμματα αυτά. Μεταξύ αυτών είναι το Creative Europe, το Horizon Europe και το Digital Europe.

Horizon Europe

Το Πρόγραμμα Horizon Europe σχεδιάσθηκε ως το μεγαλύτερο διακρατικό πρόγραμμα για την υποστήριξη της έρευνας και της καινοτομίας με χρονική διάρκεια από το 2021 έως το 2027 και προϋπολογισμό 95,5 δισ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένων  5,4 δισ. ευρώ από το NextGenerationEU. Η ενίσχυση του νέου Προγράμματος σε επίπεδο πόρων, σε σχέση με το Horizon 2020, αντιστοιχεί σε αύξηση 30%, γεγονός που το ανάγει στο πλέον φιλόδοξο παγκοσμίως, όσον αφορά στη στήριξη κορυφαίων ερευνητών και φορέων καινοτομίας για την προώθηση συστημικών αλλαγών για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, την επίτευξη του στόχου της βιώσιμης ανάπτυξης και την τόνωση της ανταγωνιστικότητας και  ανάπτυξης της ΕΕ.

Το Πρόγραμμα αποτελείται από τρεις πυλώνες:

• Πυλώνας 1: Επιστήμη αριστείας
• Πυλώνας 2: Παγκόσμιες προκλήσεις και βιομηχανική ανταγωνιστικότητα
• Πυλώνας 3: Καινοτόμος Ευρώπη

Θεματική 2: "Πολιτισμός, δημιουργικότητα και πολυδεκτικές κοινωνίες"

Στο πλαίσιο του  Πυλώνα 2 του Προγράμματος, «Παγκόσμιες προκλήσεις και ευρωπαϊκή βιομηχανική ανταγωνιστικότητα», έχει προστεθεί μία νέα θεματική ομάδα (cluster) «Πολιτισμός, δημιουργικότητα και πολυδεκτικές κοινωνίες»

Σε αυτήν τη θεματική, οι δράσεις πρέπει να βελτιώνουν την προστασία και την αποκατάσταση της πολιτιστικής κληρονομιάς, να ενθαρρύνουν την εμπλοκή και να διευκολύνουν την πρόσβαση σε αυτές, συμπεριλαμβανομένων των ψηφιακών εργαλείων. Η ευαισθητοποίηση για την πολυμορφία της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς και οι κοινές της ρίζες ενισχύουν, επίσης, την αίσθηση του ανήκειν. Επιπλέον, τα έργα πρέπει να συμβάλλουν στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και τη δημιουργία θέσεων εργασίας μέσω της συμβολής σε μία ευρωπαϊκή πολιτική που προάγει τους τομείς του πολιτισμού και της δημιουργίας.

Επομένως, αντικείμενο της θεματικής είναι η ενίσχυση της έρευνας και καινοτομίας στους τομείς του πολιτισμού και της δημιουργίας, της πολιτιστικής κληρονομιάς και εν γένει των ανθρωπιστικών επιστημών και των τεχνών διά της δημιουργίας ενός συνεργατικού χώρου πολιτιστικής κληρονομιάς και η οποία αποτελείται από τρεις προτεραιότητες:

1.   Ενίσχυση της δημοκρατίας και της διακυβέρνηση

2.   Πολιτισμός, πολιτιστική κληρονομιά και δημιουργικότητα

3.   Διαχείριση κοινωνικών και οικονομικών μετασχηματισμών

Πολιτισμός, πολιτιστική κληρονομιά και δημιουργικότητα

Ο Στρατηγικός Σχεδιασμός του Horizon Europe αφορά κυρίως στην προκαταρκτική διάρθρωση του Προγράμματος κατά τα τέσσερα πρώτα έτη θέσης του σε εφαρμογή (2021-2024) σε δύο επιμέρους τμήματα. Το πρώτο διετές τμήμα 2021-2022, όσον αφορά τη θεματική 2 του Πυλώνα 2 «Πολιτισμός, δημιουργικότητα και πολυδεκτικές κοινωνίες» για την επιμέρους κατηγορία «Πολιτισμός, πολιτιστική κληρονομιά και δημιουργικότητα», αναμένεται να εγκριθεί την Πέμπτη 15/4, οπότε και το αμέσως επόμενο διάστημα θα ανακοινωθούν οι σχετικές προσκλήσεις.

Προσκλήσεις που παρουσιάζουν ενδιαφέρον στη Θεματική 2 του Horizon Europe (Πυλώνας 2)

1. “Πολιτιστικές και δημιουργικές βιομηχανίες ως μοχλός καινοτομίας και ανταγωνιστικότητας”

Προϋπολογισμός: 12 εκατ. ευρώ, τα οποία θα μοιραστούν τρία έργα / Τύπος Δράσης: Δράσεις Έρευνας και Καινοτομίας

Περιγραφή:

Οι πολιτιστικές και δημιουργικές βιομηχανίες (ΠΔΒ) έχουν επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από την κρίση της πανδημίας. Η κοινωνική αποστασιοποίηση είναι πιθανό να έχει μακροπρόθεσμο αντίκτυπο μειώνοντας σημαντικά τα εισοδήματα και αυξάνοντας την ανεργία. Αυτά τα προβλήματα θα πρέπει να ληφθούν υπόψη στην έρευνα των προτάσεων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων σχετικά με την αναγέννηση του τομέα.

• Οι ερευνητικές προτάσεις πρέπει να διερευνήσουν το δυναμικό των πολιτιστικών και δημιουργικών βιομηχανιών, τον ρόλο τους ως κινητήρια δύναμη της καινοτομίας σε άλλους τομείς και τη δυνατότητα ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει την ενίσχυση των δεσμών μεταξύ της επιστήμης και της τέχνης.
• Στην έρευνα θα πρέπει να συμμετέχουν οι ίδιες οι ΠΔΒ και άλλοι δημιουργικοί παράγοντες, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και άλλοι ενδιαφερόμενοι, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι δραστηριότητες σχετίζονται με τους τελικούς χρήστες.
• Η έρευνα θα πρέπει να μελετήσει πώς οι πολιτιστικές και δημιουργικές βιομηχανίες της ΕΕ θα μπορούσαν να επωφεληθούν από νέες τεχνολογίες, νέα επιχειρηματικά μοντέλα, ανάπτυξη δεξιοτήτων, νέα μοντέλα διανομής ή / και προώθησης περιεχομένου με σκοπό την ενίσχυση της απόδοσής τους.
• Η έρευνα θα πρέπει, επιπλέον, να προσδιορίσει μέτρα πολιτικής για την περαιτέρω ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και να αντλήσει όφελος από το δυναμικό καινοτομίας του τομέα στην ΕΕ και στις διεθνείς αγορές.

2. "Προς ένα ανταγωνιστικό, δίκαιο και βιώσιμο ευρωπαϊκό μουσικό οικοσύστημα”

Προϋπολογισμός:  9 εκατ. ευρώ τα οποία θα μοιραστούν τρία έργα / Τύπος Δράσης: Δράσεις Έρευνας και Καινοτομίας.

Περιγραφή:

Οι προτάσεις πρέπει να στοχεύουν στη βελτίωση των στατιστικών δεδομένων και των μεθόδων για την καταγραφή της οικονομικής ισχύος του μουσικού τομέα. Αυτό θα επιτρέψει να μετρηθούν:

• η συμβολή του μουσικού τομέα της ΕΕ σε ολόκληρη την οικονομία
• ο αριθμός του απασχολούμενου δυναμικού
• η κατανάλωση μουσικής σε ζωντανές, ραδιοφωνικές και ψηφιακές σκηνές, υπηρεσίες και πλατφόρμες
• Η καλύτερη παροχή δεδομένων θα επιτρέψει την αύξηση της διαφάνειας στις παρεχόμενες υπηρεσίες της μουσικής βιομηχανίας, ιδίως στις online/streaming υπηρεσίες.
• Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας θα πρέπει, επίσης, να αναδεικνύουν τις επιπτώσεις του COVID-19 στον τομέα της μουσικής, τόσο όσον αφορά τις ζωντανές, όσο και τις διαδικτυακές εκδηλώσεις και δραστηριότητες και να αναλύουν τον νέο τρόπο κατανάλωσης της μουσικής.
• Επιπλέον, οι προτάσεις πρέπει να διερευνούν περαιτέρω τα επιχειρηματικά μοντέλα των μουσικών υπηρεσιών streaming.

Ψηφιακές τεχνολογίες, βιομηχανία και διάστημα

Επιπλέον ευκαιρίες ειδικά για τις πολιτιστικές και δημιουργικές βιομηχανίες υπάρχουν και στη θεματική ομάδα με τίτλο «Ψηφιακές τεχνολογίες, βιομηχανία και διάστημα», επίσης μέρος του Πυλώνα 2: Ειδικότερα, η οικονομική ενίσχυση στην υπο-ομάδα ‘Προηγμένα υλικά’ προσκαλεί επιμελητές, σχεδιαστές, αποκαταστάτες και άλλους δημιουργικούς επαγγελματίες να αντιδράσουν στις αυξανόμενες καταναλωτικές απαιτήσεις και να αναπτύξουν νέα προϊόντα και σχέδια και να προστατέψουν τα έργα της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ευρώπης.

Κοινότητα γνώσης και καινοτομίας για τις Πολιτιστικές και Δημιουργικές Βιομηχανίες

Εκτός από αυτούς τους δύο τρόπους πρόσβασης σε άμεση χρηματοδότηση, υπάρχει και μία άλλη σημαντική πτυχή, η θεματική ομάδα «Κοινότητα γνώσης και καινοτομίας για τις Πολιτιστικές και Δημιουργικές Βιομηχανίες (ΠΔΒ)» που αναμένεται να εκκινήσει το 2022 και εντάσσεται στον Πυλώνα 3 «Καινοτόμος Ευρώπη». Βασισμένη στο Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας, η νέα θεματική χρηματοδότησης θα ενεργοποιήσει μια σύμπραξη μεταξύ ενδιαφερομένων μερών από τον χώρο της εκπαίδευσης, της καινοτομίας και της έρευνας, η οποία στοχεύει στην ανάπτυξη καινοτόμων στρατηγικών για να καταστήσουν περισσότερο ανθεκτικές και ανταγωνιστικές τις ΠΔΒ.

Έτσι, το τα αποτελέσματα και οι δράσεις πρέπει να συμβάλλουν στον περιορισμό του κατακερματισμού του πολιτιστικού και δημιουργικού τοπίου και να βοηθήσουν στην αναδημιουργία γόνιμου εδάφους για τους επαγγελματίες και τους οργανισμούς του πολιτιστικού και δημιουργικού κλάδου.

Αξίζει να τονιστεί ότι η σύζευξη δυνάμεων διά των ευρωπαϊκών συμπράξεων (European partnerships) -της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από κοινού με εταίρους προερχόμενους τόσο από τον ιδιωτικό, όσο και το δημόσιο τομέα- αποτελεί βασική επιδίωξη για την επίτευξη των στόχων του Horizon Europe και η επιτυχία υλοποίησης του Προγράμματος θα εξαρτηθεί σε σημαντικό βαθμό από την αποτελεσματικότητά της.

Σεμινάριο: Πώς να προετοιμάσετε μία επιτυχημένη πρόταση για το Horizon Europe

Save the date: 23 & 24 Ιουνίου 2021

Αναλυτική παρουσίαση προσκλήσεων για την υποβολή προτάσεων στο πρόγραμμα Horizon Europe θα γίνει στο πλαίσιο της ακόλουθης εκδήλωσης:

Ευρωπαϊκές Ημέρες Έρευνας και Καινοτομίας 

Πηγές:

http://horizoneurope.gr

https://ec.europa.eu/info/horizon-europe_en

https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/IP_20_2345

https://ec.europa.eu/info/horizon-europe_en#timeline

https://www.consilium.europa.eu/en/policies/the-eu-budget/long-term-eu-budget-2021-2027/

https://creativesunite.eu/infodesk-corona-culturebeyondcovid-video-series/