Κοινό Δελτίο Τύπου GESAC και ECSA
Μεγάλες διαστάσεις λαμβάνει, πλέον, το φαινόμενο των συμβολαίων εξαγοράς, με τα οποία παραχωρούνται ακόμη και όλα τα δικαιώματα επί του μουσικού έργου και τα οποία επιβάλλουν στους Ευρωπαίους τραγουδοποιούς και συνθέτες κινηματογραφικής μουσικής, οι μεγάλες πλατφόρμες οπτικοακουστικού περιεχομένου (Video On Demand) με έδρα τις ΗΠΑ.
Το φαινόμενο αυτό καταγγέλλουν με κοινό Δελτίο Τύπου, η GESAC, ο Ευρωπαϊκός Συνασπισμός Οργανισμών Συλλογικής Διαχείρισης Πνευματικών Δημιουργών, και η ECSA, ο Ευρωπαϊκός Συνασπισμός Μουσικοσυνθετών και Στιχουργών, καλώντας την Ευρωπαϊκή Ένωση να βάλει τέλος σε αυτές τις αθέμιτες και εκβιαστικές πρακτικές.
Τα συμβόλαια εξαγορών δικαιωμάτων, γνωστά και ως ‘buy-outs’, εξαναγκάζουν τους δημιουργούς να απεμπολούν μέρος ή και το σύνολο των πνευματικών τους δικαιωμάτων, με αποτέλεσμα να ελαχιστοποιούν τη δυνατότητα να εισπράξουν έσοδα που θα προκύψουν από μελλοντικές χρήσεις των έργων τους.
Οι αθέμιτες αυτές πρακτικές που επιβάλλουν, με άμεσο ή έμμεσο τρόπο, οι μη ευρωπαϊκοί γίγαντες οπτικοακουστικού περιεχομένου VOD, στερούν από τους συνθέτες τηλεόρασης ή κινηματογράφου τη δέουσα και αναλογική αμοιβή, αλλά και την άσκηση του ηθικού τους δικαιώματος. Περιορίζουν δραστικά τη δυνατότητα των δημιουργών να βιοποριστούν από το καλλιτεχνικό τους έργο, ενώ οι ίδιοι, υπογράφοντας τέτοιου είδους συμβόλαια εξαγορών, μπορεί να απωλέσουν ακόμη και την ιδιοκτησία επί των έργων τους.
Η Πρόεδρος της ECSA Helienne Lindvall δήλωσε ότι «είναι ζήτημα δικαιοσύνης, καθώς η άρνηση τέτοιων διατάξεων εξαγοράς δικαιωμάτων είναι ένα μεγάλο δίλημμα για τους συνθέτες», λόγω του ότι κινδυνεύουν να στιγματιστούν και «να μπουν στη μαύρη λίστα», με αποτέλεσμα τον αποκλεισμό τους από την αγορά εργασίας στον εν λόγω κλάδο. «Οι επιλογές είναι, είτε η αποδοχή των όρων μιας σύμβασης, όσο επιζήμιοι κι αν είναι αυτοί -και ως εκ τούτου η παραχώρηση δικαιωμάτων που κανονικά δικαιούνται να εισπράξουν-, είτε η άρνηση και η απώλεια της ευκαιρίας να εργαστούν στην παραγωγή μίας πολύ δημοφιλούς και κυρίαρχης πλατφόρμας VOD και επιπλέον με κίνδυνο να μην συνεργαστούν ποτέ ξανά μαζί της». Πρόσθεσε δε ότι «χρειαζόμαστε κανόνες σε όλες τις χώρες της ΕΕ, ώστε να διασφαλίσουμε ένα δίκαιο πλαίσιο και να δημιουργήσουμε πραγματικές επιλογές για τους δημιουργούς».
Η Γενική Διευθύντρια της GESAC Veronique Desbrosses επισήμανε ότι «το φαινόμενο των εξαγορών δικαιωμάτων που επιβάλλουν στους δημιουργούς οι πλατφόρμες VOD λαμβάνει όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις, με την κυριαρχία στην αγορά των υπηρεσιών που εδρεύουν στις ΗΠΑ, οι οποίες εισάγουν στην Ευρώπη μόνο το πιο επιζήμιο (για τους δημιουργούς) μέρος των εθνικών τους πρακτικών. Προκειμένου να παρακάμψουν την απαίτηση της δίκαιης αμοιβής για τις χρήσεις των μουσικών έργων στην Ευρώπη, οι πλατφόρμες VOD με έδρα τις ΗΠΑ, στηρίζονται στη νομοθεσία των ΗΠΑ και στη δικαιοδοσία των αμερικανικών δικαστηρίων. Είναι πλέον αναγκαία η παρέμβαση των υπευθύνων λήψης αποφάσεων της ΕΕ για να τερματιστεί αυτή η αδικία και να διασφαλιστεί ότι οι κανόνες της ενιαίας αγοράς θα ισχύουν για όλους τους παίκτες!».
Η διακεκριμένη Ιρλανδή τραγουδοποιός και ερμηνεύτρια Eleanor McEvoy δήλωσε: «Γιορτάσαμε όλοι μαζί όταν η Ευρώπη ενέκρινε τη νέα Οδηγία για τα πνευματικά δικαιώματα το 2019 και παρείχε εναρμονισμένους κανόνες για την προστασία των δημιουργών. Ως ευρωπαίοι δημιουργοί, δεν μπορούμε να δεχτούμε ότι αυτοί οι κανόνες δεν εφαρμόζονται από τους κυρίαρχους παίκτες της αγοράς απλώς και μόνο επειδή δεν ταιριάζουν με το επιχειρηματικό τους μοντέλο. Σήμερα, χρειαζόμαστε την Ευρώπη για άλλη μια φορά στο πλευρό μας.»
Ο βραβευμένος Ισπανός συνθέτης Manel Santisteban τόνισε τα εξής: «Οι συνάδελφοί μου συνθέτες μουσικής κινηματογράφου/τηλεόρασης κι εγώ γινόμαστε καθημερινά μάρτυρες συμβάσεων εξαγοράς που επιβάλλονται από πλατφόρμες VOD με έδρα τις ΗΠΑ για να μας στερήσουν τα νόμιμα δικαιώματά μας και τα έσοδα που δικαιούμαστε. Στην παγκόσμια οπτικοακουστική αγορά, τα έσοδα από δικαιώματα που προέρχονται από διαφορετικές χώρες είναι εξαιρετικά σημαντικά στο να μπορούμε να έχουμε ένα δίκαιο μερίδιο από τις επιτυχίες των έργων μας. Οι ευρωπαϊκοί φορείς χάραξης πολιτικής έχουν καθήκον να αποτρέπουν τις συμβάσεις εξαγοράς και να διασφαλίσουν ότι η δέουσα και αναλογική αμοιβή είναι μία πραγματικότητα για τους Ευρωπαίους συνθέτες».
«Κανείς δεν μπορεί ποτέ να προβλέψει τον πλήρη κύκλο της εμπορικότητας που θα γνωρίσει ένα μουσικό έργο κατά τη στιγμή της δημιουργίας του», επισήμανε από την πλευρά του ο Γερμανός συνθέτης και μέλος ΔΣ της ECSA Anselm Kreuzer. «Επομένως, η αναλογική αμοιβή δεν είναι δυνατόν να διασφαλιστεί μέσω της εξαγοράς δικαιωμάτων με εφάπαξ πληρωμή (που γίνεται σε μια δεδομένη χρονική στιγμή). Γι’αυτό και η συλλογική διαχείριση δικαιωμάτων είναι ο πιο αποτελεσματικός και δικαιότερος τρόπος για να διασφαλιστεί η συμμετοχή ενός/μίας δημιουργού στο έσοδο, με βάση το οικονομικό όφελος που αποφέρει το έργο του/της.»